Ludzie często postrzegają rzeczywistość przez pryzmat swoich przekonań i emocji. Nasze umysły nieustannie filtrują informacje, co może prowadzić do błędów poznawczych, sztywnego myślenia i niezdolności do adaptacji. Spojrzenie na życie z innej perspektywy oznacza świadome poszerzenie swojego sposobu myślenia, kwestionowanie utartych schematów i dostrzeganie rzeczy, których wcześniej nie braliśmy pod uwagę.
Psychologiczne aspekty zmiany perspektywy:
-
Efect potwierdzenia. Nasz mózg ma tendencję do szukania informacji, które potwierdzają nasze wcześniejsze przekonania i ignorowania tych, które im przeczą. Jeśli ktoś wierzy, że świat jest niesprawiedliwy, będzie dostrzegał tylko sytuacje potwierdzające tę teorię, ignorując liczne przykłady dobra i sprawiedliwości. Zmiana w tym wypadku perspektywy pozwala nam zobaczyć pełniejszy obraz rzeczywistości.
-
Sztywność poznawcza vs elastyczność myślenia. Sztywność poznawcza to tendencja do trzymania się swoich poglądów i nawyków, nawet gdy przestają być użyteczne. Elastyczność poznawcza, czyli zdolność do dostosowywania swojego myślenia do nowych informacji, jest kluczowa dla rozwoju i radzenia sobie z wyzwaniami.
-
Nastawienie na rozwój vs nastawienie na trwałość. Carol Dweck opisała dwa podejścia do życia: fixed mindset – przekonanie, że nasze cechy są niezmienne . Przykład: „Jestem jaki jestem i nie mogę się zmienić”. Drugie podejście growth mindset – oznacza wiarę, że możemy się rozwijać poprzez wysiłek i naukę. Zmiana perspektywy w tym zakresie często oznacza przejście z pierwszego do drugiego sposobu myślenia. Pozwala to nnnna większą otwartość i skuteczność w rozwiązywaniu problemów.
-
Myślenie tunelowe i katasrofizacja. W sytuacjach stresowych często wpadamy w tzw.myślenie tunelowe – skupiamy się na jednym problemie i nie dotrzegamy alternatywnych rozwiązań. Podobnie działa katastrofizacja czyli wyolbrzymianie negatywnych konsekwencji. Zmiana perspektywy pozwala dostrzec, że większość sytuacji nie jest tak dramatyczna, jak nam się wydaje.
-
Empatia i teoria umysłu. Spojrzenie na życie z innej perspektywy oznacza także zdolność do rozumienia, że inni mogą widzieć tę samą sytuację w zupełnie inny sposób. Psychologiczna koncepcja teorii umysłu mówi, że umiejętność przyjmowania perspektywy innych ludzi pozwala lepiej się z nimi komunikować i unikać konfliktów.
Dlaczego zmiana perspektywy jest ważna?
-
Poprawia odporność psychiczną, ponieważ pomaga radzić sobie z trudnymi emocjami, pozwala dostrzec inne możliwości, rozwiązania.
-
Redukuje stres i lęk. Zamiast postrzegać sytuację jako katastrofę, można ją potraktować jako wyzwanie.
-
Zwiększa kreatywność. Otwartość na różne sposoby myślenia pozwala lepiej rozwiązywać problemy.
-
Pomaga w budowaniu relacji. Im lepiej rozumiemy różne punkty widzenia , tym łatwiej budować zdrowe relacje.
-
Pozwala uniknąć błędów poznawczych. Świadome podważanie swoich schematów myślowych prowadzi do bardziej obiektywnego spojrzenia na rzeczywistość.
Jak ćwiczyć zmianę perspektywy?
-
Rozwijaj swoją kreatywność poprzez zadawanie sobie pytań: Czy istnieje inny sposób spojrzenia na tę sytuację?
-
Ćwicz empatię: spróbuj spojrzeć na sytuację oczami innej osoby.
-
Kwestionuj swoje przekonania; czy są oparte na faktach czy na emocjach?
-
Zmieniaj kontekst: czasem warto wyjść poza swoją bańkę informacyjną i posłuchać ludzi o odmiennych poglądach.
-
Używaj techniki „co by było, gdyby”. Zastanów się jak wyglądałaby sytuacja, gdybyś miał inne zasoby, inną wiedzę czy inne doświadczenia.
Spojrzenie na życie z innej perspektywy to klucz do większej samoświadomości, odporności psychicznej i lepszego funkcjonowania w świecie. Nasze myśli nie zawsze są prawdziwe, a schematy myślowe mogą nas ograniczać. Świadoma zmiana perspektywy pomaga uwolnić się od błędów poznawczych, rozwijać się i lepiej radzić sobie z wyzwaniami.
Chcesz spojrzeć na swoje życie z innej perspektywy, ale nie wiesz od czego zacząć? Zapraszam do gabinetu, wspólnie przeanalizujemy Twoje przekonania i schematy myślowe i poszukamy nowych sposobów rdzenia sobie z trudnymi sytuacjami. Czasem jedno spotkanie wystarczy, by dostrzec to, czego sami nie zauważamy.
Umów się na konsultację.
Autor: Renata Kostecka, psycholog Brzeg/online