Jak myślisz, czy każdy może być twórczy, myśleć niekonwencjonalnie, poza schematem? Dlaczego zwykłe myślenie nie wystarczy?
Nasz umysł codziennie wybiera z naszego świata doświadczeń istotne dla nas informacje. Podstawową wiedzę o nas, innych ludziach, rolach społecznych i konkretnych czynnościach gromadzi w schematach poznawczych. Interpretacja naszej rzeczywistości zależy od dostępności schematów w naszej pamięci. Daniel Kahneman, laureat Nagrody Nobla, wyróżnił dwa mechanizmy myślenia w naszym umyśle: myślenie szybkie (automatyczne i nieświadome) oraz myślenie wolne (kontrolowane i wymagające wysiłku). Oba te systemy są nam potrzebne do prawidłowego funkcjonowania, jednak myślenie szybkie, automatyczne, oparte m.in. na schematach może przyczynić się do błędów w naszym sposobie formułowania poglądów czy podejmowanych decyzji. Dzięki schematom wiemy np. jak zachować się w restauracji, ale też tworzymy stereotypy, które mogą być krzywdzące dla innych. Ich bezrefleksyjne używanie może prowadzić do błędów w ocenie sytuacji i niekorzystnych dla nas zdarzeń. Autor w swojej książce „Pułapki myślenia” przytacza zagadkę, którą spróbujmy teraz rozwiązać. Sprawdźmy nasz sposób myślenia.
Kij bejsbolowy i piłka kosztują 1,10$. Kij jest o dolar droższy od piłki. Ile kosztuje piłka?
Jeśli znasz już odpowiedź przejdź do czytania poniżej.
80% badanych studentów odpowiadało, że 10 centów. I to jest zła odpowiedź (przekonaj się o tym sumując obie ceny). Często kierujemy się pierwszą, gotową odpowiedzią, która nam przychodzi do głowy. A ty, ile udzieliłeś odpowiedzi: jedną, dwie, więcej? A może miałeś więcej pytań niż odpowiedzi?
A teraz przyjrzyj się zagadce z dziewięcioma kropkami, która stała się symbolem myślenia „poza pudełkiem”. Jej autorem jest brytyjski matematyk Henry Dudeney. Należy te kropki połączyć czterema prostymi liniami narysowanymi bez odrywania ołówka.
Każdy kto zna tę zagadkę wie, że należy wyjść poza schemat myślowy, żeby zobaczyć jak to zrobić. Możemy nawet dojść do odkrycia większej liczby rozwiązań (można te kropki połączyć nie tylko za pomocą czterech linii). Nasz sposób myślenia „poza pudełkiem”, poza schematem może nam podsunąć nowe perspektywy i rozwiązania wyjścia z sytuacji. Aby otworzyć się na inne rozwiązania należy wziąć pod uwagę możliwość własnej pomyłki, świadomie wybrać wolny tryb myślenia, zacząć analizować fakty, różne punkty widzenia. Potrzebujemy także umiejętności zadawania pytań, by zobaczyć w problemie nowe możliwości, przeformułować go i uniknąć pułapki zaszufladkowania.
Autor: Renata Kostecka psycholog, coach
www.psycholog-kostecka.pl
Tel. 601 170 162